İlk olarak Avşa Adası'nda bir işletmesi de bulunan Sayın Mimar Turan Kubat Bey'in ulaşım ile ilgili olan önerisini aşağıda yayınlıyoruz. Sayın site ziyaretçilerimizin de önerilerinin olması durumunda, bu önerilerini sitemizde yayınlayacağımızı saygılarımızla belirtiriz.
Otelden Yerini Ayır
Bostancı - Yenikapı - Marmara Adası -Avşa Adası - Deniz Ulaşımı
İstanbul, uluslararası turizm ve ticari hacmi, üretim potansiyeli, gelir düzeyinin yüksek olması gibi etkenlerden dolayı Türkiye’nin kalbi konumundadir. İstanbul’dan hareket eden kara, deniz ve hava araçları Türkiye’nin her yöresine ulaşır. Ulaşım yolları vücudumuzdaki kan damarları gibidir. Kan akışı sağlıklı olmayan, iyi beslenemeyen organların vücut için hayati tehlikeler yarattığı, zamanla telafisi ve tedavisi mümkün olmayan sorunlar ortaya çıkardığı malumunuzdur.
Son dönemde yapılan "Adrese Dayalı Nüfus Sistemi" sonucu çok acı bir gerçeği ortaya çıkarmıştır. İç göç nedeniyle 1145 belediye iptal edilmiştir. İç göçün nedenleri araştırıldığında, en önemli sorunun, yörenin diğer beldelerle irtibatının azalması, kamu kaynaklarından yeterince pay alamaması, alt yapı hizmetlerinin yetersizliği, sosyal donatı alanların (okul, hastane gibi) olmayışı bu hizmetleri başka kentlerden alınması göç sebeplerinden bazılarıdır.
Ulaşım zorluğu, nakliye giderleri, pazar bulunmaması, ürünün elde kalması, üretimin durması ve birçok neden işsizliğe ve göçe sebep olmaktadır. Göç eden aileler gittikleri yörenin demografik yapısını bozmakta, sosyal hizmet dengelerini de olumsuz yönde etkilemektedir.
Marmara Denizi Deniz Ulaşım Projesi ve Bostancı - Yenikapı - Marmara Adası - Avşa Adası - Karabiga İDO hattı bu göçü durdurabilir, yeni bir pazar oluşturabilir.
İDO; Yalova, Armutlu, Mudanya, Bandirma seferleri ile bu yörelerin gelişimine, ekonomisinin canlı kalmasına, göç veren değil de, göç alan beldeler olmasına neden olan en büyük faktördür. Yaz sezonu nedeniyle sezonluk seferler yapılan Çınarcık, Esenköy, Marmara, Avşa Adaları ise 2,5 ay gibi kısa bir dönem de olsa İDO hizmetinden büyük ölçüde yararlanmakta, turizm sezonu nedeniyle ekonomisi canlanmaktadır. Bu yörelerden Çınarcık ve Esenköy’e kışın sefer yapılmamakta, ama kara ulaşımı olduğu, ayrıca Yalova ve Armutlu iskelelerine yakın olmaları, bu iskelelere kışın da İDO seferlerinin olması bu beldelerin ticari canlılığını korumakta ve bu nedenle herhangi bir işsizlik, nüfus kaybı göç sorunu olmamaktadır. Kışın haftasonu - günübirlik konaklama turizm hareketlerinden payını almakta, bu nedenle işletmeler açık kalmaktadır.
Marmara - Avşa Adaları ise bu yörelerden farklı bir konuma sahiptir. Yaz sezonunda ulaşım yönünden sıkıntısı olmayan adalara kışın Erdek’ten arabalı vapurla ulaşım sağlanmaktadır. Bu seferler sabah - akşam tek gemi ile yapılmakta, geminin arıza yapması halinde adada mahsur kalınmaktadır. Bu hatta en az iki arabalı vapur konmalı, sefer sayısı arttırılmalı, başlangıç Erdek, bitiş noktası ise Tekirdağ olmalıdır. Ek gemi ve sefer sayısının arttırılmasıyla yüzlerce ağır vasıta araç Marmara Denizi çevresini dolaşmaktan kurtulacaktır. Transit taşımacılık kolaylaşacak, otobanlar ağır vasıta yoğunluğundan kurtulacaktır. Bursa - İstanbul - Tekirdağ karayolları bir nebze de olsa rahatlayacaktır.
Bandırma - Erdek otobüs ile 25 dakika (indi bindi 1 saat) özel araçla 15 dakikadır. Erdek - Avşa ulaşımı 2 saat, Erdek-Marmara ulaşımı 2,5 saattir. Tatilci daha önce Yenikapı - Marmara - Avşa deniz yolunu kullanmış, İstanbul’dan 2,5 - 3 saatte bu adalara ulaşmıştır. Sezon olduğu için çeşitli vasıtalar çalışmaktadır. Gidiş - dönüş gezi amacıyla Tekirdağ, Erdek yolu olabilir veya Mavi Marmara gemisiyle yapabilir. Kışın ise birkaç aktarmalı değişik vasıta en az 7 saat süren yolculuk, hedeflenen hafta sonu tatilini yorgunluğa - bezginliğe çevirmektedir. Bu yüzden tatilci adaları tercih etmemektedir. Marmara - Avşa Adalarının iklimi kışın ılıman ve yumuşaktır. Haftasonu - günübirlik tatil için ideal gezi ve konaklama alanlarına sahiptirler. Adalar, İstanbul bağlantısının kesilmesinden dolayı hafta sonu ve günübirlik konaklama imkanlarını kaybetmekte, kısıtlı kaynaklara sahip ekonomileri kan kaybına uğramakta, bu yüzden de işletmeler kapanmakta, işsizlik göç dolayısıyla nüfus kaybı oluşmaktadır.
Avşa Adası göç sebebiyle belediye olma niteliğini kaybedecekti. Yazın 150,000 - 200,000 tatilciye hizmet veren, İstanbul’a yakınlığı, temiz denizi, doğal güzelliğiyle uluslararası bir üne sahip tatil beldesi ilçe olması gerekirken neredeyse mahalleye dönüştürülecekti.
İDO daha once Bostancı - Yenikapı - Marmara - Avşa Adaları - Erdek hattı açmış, fakat arzu edilen kapasiteye ulaşılamadığı için seferler iptal etmişti. Bu hattın başlangıç noktası ve ara durakları doğru bitiş noktası yerinin ise yanlış olduğu kanaatindeyim.
Bostancı - Yenikapı - Marmara - Avşa - Erdek hattı yerine Bostancı - Yenikapı - Marmara - Avşa - Karabiga hattı olsaydı bu hat ekonomik ve sosyal yönden Marmara - Avşa Adaları, Karabiga ve Çanakkale’nin bütün ilçelerinin faydalandığı bir güzergah, ayrıca Ege Bölgesi'ne uzanan alternatif bir yol olurdu (İstanbul’dan İzmir’e).
Bandırma’dan Yenikapı’ya günün değişik saatlerinde feribot - deniz otobüsü seferleri vardır, mesafe kısa olup ara durak yoktur, ulaşım kolaydır (yolculuk süresi 2 saat).
Erdek - Yenikapı arası deniz otobüsüyle 3,5 - 4 saattir. Marmara - Avşa gibi ara durakların olması da yolculuk süresini fazlalaştırmakta, yorucu hale getirmektedir. Uygulamaya konan seferler bu yüzden rağbet görmemiş, yolcu Bandırma İskelesi'ni tercih etmiştir. Son durak Karabiga olsaydı talep olurdu. Çünkü Çanakkale ve ilçelerinin İstanbul’a iki ulaşım güzergahı vardır ve ulaşım yaklaşık 10 saat sürmektedir.
Birinci istikamet Çanakkale Boğazı’ndan geçilerek Gelibolu - Keşan - Tekirdağ - İstanbul. İkinci istikamet ise Balıkesir - Bandırma veya Karacabey - Bursa yönüdür ve söyledir:
Çanakkale - Bandırma - İstanbul (deniz ulaşımı). Çanakkale - Karacabey - Mudanya, Yalova ve Topçular (deniz ulaşımı). Çanakkale - Karacabey - Bursa - Yalova - Kocaeli otoyolu ise karayolu ulaşımıdır. Çanakkale Yarımadası kışın 600,000 yerleşik nüfusu, yazın 2,000,000 tatilciyi konuk eden bir bölge, tarih ve kültürel zenginliği, turizm potansiyeli ile Türkiye’nin gözbebeği, Karabiga ise yarımadanın Marmara Denizi'ne açılan kapısıdır. Karabiga İskelesi iniş ve dağılış noktası olarak Çanakkale Yarımadası'ndaki yerleşik alanlara ve tatil beldelerine yaklaşık 50 ile 100 km, uzaklıkta ideal mesafededir.
Karabiga - Yenikapı arası feribotla 2,5 saat, deniz otobüsüyle 3 saat sürmektedir. Çanakkale Yarımadası'ndaki insanlar İDO iskelesine ulaşım süreleri dahil 4 veya 5 saat içerisinde rahat bir yolculukla İstanbul’a ulaşacaktır. Bu seferlere sürekli olmak kaydıyla haftada 1 gün (Cuma-Pazar) gidiş - dönüş olarak başlatılabilir. Seferlerin tanınması ve yaklaşma yollarının ihyasından sonra iyileştirilen yol, kısalan mesafe, azalan zaman, talebi arttıracak seferler her gün belki de günde birkaç kez yapılacaktır.
Bu seferlere başlanmasıyla, Yalova - Bursa, Balikesir İzmir guzergahi araç trafiği yönünden rahatlayacaktır. Karabiga - Balıkesir - İzmir - Karabiga - Edremit - İzmir yolları hareketlilik kazanacak, yol kenarlarındaki tesisler, geçilen beldeler ekonomik ve sosyal yönden gelişecek, yani damarlardaki kan akışı sağlanmış olacaktır.
İDO'nun Çanakkale’ye hat açacağı söylentisi kulaktan kulağa dolaşmaktadır. İDO varış iskelesi olarak Çanakkale ya da Lapseki İskelesi'ni seçerse hata yapmış olur. Uluslararası seferlere açık, dar bir kanalda süratli gemilerin tehlike yaratmaması, tehlikelere maruz kalmaması, büyük kazaların olmaması mümkün değildir. Dar bir kanalda feribotların seyir esnasında ortaya çıkaracakları yüksek dalgaların kıyılarda meydana getireceği olumsuzluklar da gözardı edilmemelidir. Boğazın her iki yakasındaki küçük yerleşim yerleri, balıkçı barınakları, çekekler yüksek dalgaların meydana getireceği olumsuzluklara açıktır.
Değerlendirmenizi talep ettiğim birinci rotanın ara mesafeleri Yenikapı - Marmara Adası 70 mil, Marmara-Avşa 6,5 mil, Avşa-Karabiga 13 mil, toplam 89,5 mildir. Bu mesafe saatte 35 mil yapan deniz otobüsleri ile 2,5 saat, aktarmalarla 3 veya 3,5 saat sürecektir.
Şayia olarak söylenen Yenikapı - Lapseki arası yaklaşık 126 mil, Yenikapı - Çanakkale arası ise 146 mildir. Çanakkale, boğaz nedeniyle son 50 millik yol (mesafeler Google Earth'den alınmıştır) huni ağzı şeklindedir ve yolculuk daralan bir rotada yapılacaktır. Varış iskelesinde inen yolcular gidecekleri yerlere çeşitli vasıtalarla hareket edecektir. Tatil yöreleri ise Marmara Denizi sahillerinde ve yarımadanın güneyindedir. Yani Karabiga İskelesi iniş ve dağılış iskelesi olarak çok ideal bir konumdadır. Bu yolun açılması, Çanakkale kent merkezini hafif araç transit geçiş yoğunluğunu azaltacaktır. Çanakkale Boğazı'nda çalışan feribotların araç yükünü hafiletecek, boğaz deniz trafiği rahatlayacak, yaklaşma yollarındaki araç sayısı azalacaktır.
Bu yol Çanakkale Yarımadası ekonomisine canlılık getirecek, yörenin ticaret hacmi artacak, gelir düzeyi ve refah seviyesi yükselecektir. Bu yol Marmara - Avşa Adaları’nın iş ve sosyal hayatına yaz - kış canlılık getirecektir. Hafta sonu - günübirlik veya 2 - 3 günlük kısa tatilcilere yeni bir mekan sunulacaktır.
Hafta sonları İstanbul ve çevresinin trafik problemi malumunuzdur. İstanbul yaşayanları cumartesi - pazar günleri yakın beldelere hafta sonu tatili için gitmektedirler. Bu nedenle hafta sonları E5,TEM, Şile, Kumburgaz, Anadolukavaği, Rumelikavağı ve sahilyolları kilitlenmekte, saatlerce trafiğe kapanmaktadir. Sahillerdeki rekreasyon alanları ile parkların hali ayrı bir olay; hertaraf mangal dumanı!
Halbuki İstanbul ve çevresinde İDO ile gidilen yerlerde hiçbir problem yoktur. Mesela Adalar (Büyükada, Heybeliada, Burgazada, Kınalıada, Sedef Adası) Yalova - Armutlu - Mudanya - Bandırma. Yerel yönetimler piknikçiler için ideal piknik alanları hazırlamışlardır. Sabah seferiyle gidiliyor akşama kadar gün geçiriliyor, son seferle dönülüyor, isteyen kalıp ertesi sabah dönüyor ve işine vaktinde gidebiliyor. Özellikle Yalova çevresi, Kapıdağ Yarımadası günübirlik - haftasonu tatilden ekonomik yönden çok faydalanıyor. Mudanya ve çevresi de yeni keşfediliyor, ufak sahil kasabaları günübirlik - haftasonu tatilcilerin gözdesi oldu. İDO mutlu, tatilci mutlu, esnafı mutlu.
Neden Çanakkale yarımadası, Marmara - Avşa Adaları, Karabiga ve çevresi de böyle olmasın? Neden Kazdağları, Behramkale, Küçükkuyu, Edremit ve Gönen’e günübirlik gidilmesin. Marmara Denizi geniş bir yol, hiçbir bakım masrafı yok. İstanbul’a feribot ve deniz otobüsü ile 2,5 - 3 saat mesafede olan tarih ve doğa zenginliklerini halkımıza sunalım.
Çanakkale Yarımadası'nın inanılmaz güzellikteki doğasını, binlerce yıl geçmişi olan tarihi zenginliklerini, Çanakkale’den Enez’e, Çanakkale’den Ayvalık’a kadar temiz kumsalları mavi bayraklı sahillerimizi tesislerimizi güler yüzlü insanlarımızı tanıtalım. Büyük yatırımlarla doğa tahrip edilmesin, zaman da kaybetmeyelim. Konaklama - pansiyonculuk gelişsin, yerel ekonomi canlansın, işsizlik olmasın, göç olmasın.
Alıcı üreticinin ayağına gelsin. Anadolu’yu köyü köylüyü tanısın. Çocuklarımız Türkiyemizi, bölgelerimizi, tarihi değerlerini, coğrafyayı, tabiatı internetten, kitaplardan, tv ekranlarından değil, görerek tatil yaparak öğrensin. Bacasız sanayi turizm canlansın, ticaret gelişsin. Otantik ürünler yerinden alınsın.
İDO Marmara Denizi Ulaşım Planı'na Bostancı - Karabiga hattını alır, bu güzergahta sefer yaparsa, Marmara Bölgesi’nde yeni bir Yalova, yeni bir Mudanya, yeni bir Bandırma ortaya çıkacak, adı da Karabiga olacaktır.
Bostancı - Yenikapı - Marmara Adası - Avşa Adası - Karabiga feribot hattının, Çanakkale Yarımadası, Marmara Bölgesi ve çevresini olumlu yönde nasıl etkileyeceğini arz etmeğe çalıştım.
Saygılarımla,
Turan KUBAT
Mimar